1775 yılının Kasım ayının dondurucu bir gecesinde
eski ve saygı duyulan Tellson bankasının temsilcisi Mr.Jervis Lorry, bir posta
arabasıyla Dover şehrine gider.Orada son günler, Londra’dan geri dönmesi için
ülkesine çağrılan Lucie Manette adında güzel bir Fransız ile buluşacaktır.
Birlikte Paris’e giderler. Manette ‘nin babası, Dr.Manette,Defarge’lerin
meyhanesinin üstündeki küçük bir tavan arasında gizlenmektedir. Dr.Manette
Bastille hapishanesindeki bir hücrede tek başına 18 yıl hapis tutulmuştur.
Şimdi, ruhsal dengesi bozulduğundan İngiltere’ye mülteci olarak götürülecektir.
Lorry ve Luci Manette’nin Paris gezisine Tellson bankasının Jerry Cruncher
adında sadık,garip görünüşlü bir
hizmetkârı da eşlik eder.
Defarge’lerin meyhanesi, Paris’teki ihtilalcilerin merkezidir. Eski
rejimin baş düşmanı olan Defarge’ler tavan arasını Dr.Manette’ye vermişler ve
Dr.Manette de hergün geçmişini hatırlamaya çalışmıştır. Bu arada Bn.Defarge
ihtilâl geldiği zaman ortadan
kaldırılmasını istediği bütün aristokratların adlarını içeren garip bir atkı
örmektedir.
Lucie ve Jarvis Lorry’nin yaşlı Dr.Manette’yi Londra’ya getirmelerinden
beş sene sonra, John Barsad adındaki bir adamın İngiltere aleyhine casusluk
yapmakla itham ettiği Charles Darney adındaki bir Fransızca öğretmeninin
yargılanmasında bulunurlar. Manette’ler beş sene önce Fransa’dan İngiltere’ye
dönerlerken Darney’e vapurda rastladıklarını söylerler.Darney’I parlak bir
avukat olan,Sydney Carton kurtarır. Carton sanığa o kadar benzer ki diğer
avukat Mr.Stryver,sanığı “tanıyanlar”ın ifadelerini alt üst eder.
Yargılanmadan sonra, Darney ve Carton Manette’lerin mütevazi evlerini
sık sık ziyaret ederler.Darney’in St.Evemonde’ler denen bencil Fransız
aristokratlarının mirasçısı oldukları anlaşılır.Onlarala hiçbir alışverişte
bulunmamaya karar veren Darney Londra’da yaşamaya karar vermiştir.
Parlak fakat istikrarsız biri olan Carton,Mr.Stryver’ın davalarının
hazırlanmasıyla görevlendirilirse de çok defa sarhoş olduğundan duruşmalarda
hazır bulunamaz.Her iki genç de Lucie ‘ye kur yaparlar.Darney’I seçtiği zaman
Carton asil bir hareketle Lucie’nin seçtiği bir kimse için hayatını feda etmeye
hazır olduğunu söyler.
Darney ve Lucie evlenirler.Fransa’da ihtilâl patlayıp, ihtilâlciler
Bastille hapishanesini basarak mahkumları serbest bıraktıkları zaman, küçük
kızları altıyaşındadır.Charles Darney’in amcası St.Evrémondé Markisinin
kullandığı arabanın küçük bir çocuğu öldürmesi Fransız köylülerini öfkelendirmiştir.Çocuğun
babası Markisi mahkemeye getiremeyince,yatağında öldürmüş ve bunun sonucunda da
asılmıştır.
Bir gün İngiltere’deki yeni St.Evrémondé Markisine bir mektup
gelir.Darney, mektuptan, ailesinin eski hizmetçisinin ihtilâlciler tarafından hapsedilir.Markis’e
müdahale ederek kendini kurtarmasını rica eder.Çünkü tutuklandığı zaman
Charles’in emirlerini yerine getirmeye çalışarak halka aile namına tazminat
vermektedir.Darney,şerefli bir düşünceyle,Fransa’ya giderek bir şeyler yapmaya
karar verir.
Böylece,Paris’e Tellson bankasının bu şehirdeki bir işini yönetecek
Jarvis Lorry ile birlikte gider.Darney,şehre gelir gelmez,ülkeye dönen bir
aristokrat diye tutuklanır.Haber İngiltere ulaşır ulaşmaz,Lucie ve
Manette,yardım için Fransa’ya giderler.Bastille zindanında uzun yıllar
hapsediln Dr.Manette, bu olayın damadının kurtulmasına yardımcı olacağını
düşünür.
Manette’ler Paris’e geldiği zaman terör rejimi tam bir egemenlik
kurmuştur. Kana susamış ihtilâlciler,yaşlı doktora saygı gösteriyorlarsa da,Defarge’lerin
St.Evrémondé ailesi mensuplarına besledikleri nefret öylesine derindir
ki,Darney mahkeme önüne çıkarılmadan önce,bir buçuk yıl hapis yatar.Bütün bu
süre zarfında Lucie kocasını göremez.
Darney ,sonunda mahkeme önüne çıkarılır.Bn.Defarge mahkeme salonunun ön
sırasında oturur,şeytani atkısını örer ve Darney’in öldürülmesini
ister.Charles, St.Evrémondé’lerle hiçbir alış-verişi olmadığını söyler ve
gerçekte ailenin servetinin yıllarca zarar verdikleri halka geri verilmesini
emrettiğini söyler. Halkın saygı duyduğu Dr.Manette adının lehine konuştuğu
zaman, mahkemedeki dinleyiciler kendisini alkışlarlar.Darney serbest bırakılır.
Mahkeme kendisini serbest bırakmakla beraber,Darney’in Fransa’dan
İngiltere’ye gitmesine izin vermez.Manette’ler bu zaferi henüz kutlamamışlardı
ki, Darney yeniden tutuklanır.Defarge’ler ve kimliği belirtilmeyen esrarengiz
bir tanık onu, halk düşmanlığıyla suçlamıştır. Darney,hücresinde teselli
edilemez bir durumda kendisini suçlayanın kim olabileceğini , Lucie’nin eski
sadık himetçisi Bn.Pross , uzun
yıllardır görmediği kayıp kardeşini Paris sokaklarında görür.Bu senelerce önce
İngiltere’deki mahkemede Darney aleyhine tanıklık yapan hain John Barsad’dır.
Şimdi,Sydney Carton da Paris’tedir.İhtilâlcilerin bir casusu olarak
Barsad’la görüşür. Kendisini, daha önce
İngiltere için casusluk yapmış biri diye teşhir edeceği tehtidinde bulunarak,
onunla gizli bir antlaşma yapar.
Darney’in yeni mahkemesinde,Mr.Deuarge,St.Evrémonde’ları iğrenç
suçlamalarla karalayan bir liste
çıkarır.Adam, Dr. Manetta’yı da, Darney aleyhindeki tanıklar arasında gösterir.
Bu önemli belge, ihtiyar doktor tarafından Bastille’deki hapis hayatı sırasında
yazılmış ve ihtilâlciler burasını ele
geçirdikleri zaman Defarge,Dr.Manette’nin hücresinde bulmuştur.
Belgede St.Evrémondé Markisinin
dehşet saçan bir suçu nasıl işlediği ve tutuklandığı anlatılmaktadır.Soyluların
hukukuna göre Markis Bn.Defarge’in kız kardeşi yoksul bir kızın ırzı
geçmiştir.Kız ölüm döşeğindeyken Dr.Manette Evrémondé ailesini lanetlemektedir.
Uzun yıllar unutulan bu belgenin hakimler üzerinde etkisi olur.Bunu
yazdığını reddetmesine ve hakimlerden merhamet dilemesine
rağmen,Dr.Marnette’nin sözleri göz önüne alınmaz Darney’in atalarının işlediği
suçların cezasını çekmesi kanaatiyle 24 saat içinde giyotinle öldürülmesine
karar verilir.Fakat yıllardı kendisini terkeden Sydney Carton, şimdi sevdiği
kadının kocası adına hareket etmeye karar verir.Şantaj yaptığı Barsad’ın
yardımıyla, Barney’in hücresine girmeyi başarır.Kendisi ile elveda içkisi içeceğini
söyleyerek Barney’in içkisine uyuştutucu madde katar ve onunla elbiselerini
değiştirir.Mahkuma çok benzediğinden Carton,Darney’in adına giyotin altına
yatacaktır.
Bu arada Bn.Defarge Lucie’nin küçük kızı da dahil bütün aileyi ihbar
etmek için Manette’nin evine gider. Bn.Pross Darney’ler Fransa’dan kaçarken
onun onları yakalamasını engeller.Bu sırada Bn.Defarge Bn.Pross’la boğuşurken kendi silahıyla
kendini öldürür.
Tüm bu olaylar olurken Carton giyotine götürülüyordur.İdam anı gelip
giyotin düşmeden önce söylediği söz aynı zamanda kitabında sonu olur:
“Şimdiye kadar yaptığım her işten çok daha iyi bir iş yapıyorum.Şimdiye
kadar böyle bir huzura kavuşmamıştım.”
Konu: Charles Dickens İki Şehrin Hikayesi 
