ADALET
«Adalet gücü bağımsız olmayan bir milletin, devlet halinde varlığı kabul olunmaz.»1920.
«Zamanın değişmesiyle hükümlerin değişmesi inkâr olunamaz.» Kuralı adlî politikamızın temelidir.1922.
AHLAK
«Hiç bir millet yoktur ki, ahlâk esaslarına dayanmadan ilerlesin»
24. 12. 1919., Kırşehir Gençler Derneğindeki Hitabe.
ALLAH
«Tanrı birdir, büyüktür»01. 11. 1922, T.B.M.M.
ANNE
« Büyük başarılar, değerli anaların yetiştirdikleri seçkin çocukların yardımıyla meydana gelir. »1923.
« Kadının en büyük vazifesi analıktır. İlk terbiye verilen yer ana kucağı olduğu düşünülürse bu görevin önemi gerektiği gibi anlaşılır.»31. 01. 1923, İzmir de Halk ile Konuşma.
B
BAĞIMSIZLIK
« Tam bağımsızlık, ancak ekonomik bağımsızlıkla mümkündür.»(1922)
« Biz barış istiyoruz dediğimiz zaman, tam bağımsızlık istediğimizi herkesin anlaması gerekir.»(1923)
BAYRAK
« Bayrak bir milletin bağımsızlık alâmetidir. Düşmanın da olsa hürmet etmek lazımdır.»(1922)
C
CAMİ
«Efendiler, camiler birbirimizin yüzüne bakmaksızın yatıp kalkmak için yapılmamıştır. Camiler itaat ve ibadet ile beraber din ve dünya için neler yapılmak lazım geldiğini düşünmek yani meşveret için yapılmıştır»
07. 02. 1923, Balıkesir de Halkla Konuşma.
CEHALET
«Milleti kendi benliğine sahip yapmayan, milleti asırlarca kendi hakkında gafil bulunduran hep bu cehalettir. Hükümdarların, şunun, bunun, milleti esir gibi, köle gibi kullanmaları, bütün vatanı kendi özel mülkleri gibi düşünmeleri, hep milletin bu bilgisizliğinden istifade edilmek sayesinde idi. Gerçek kurtuluşu istiyorsak, herşeyden evvel, bütün kuvvetimiz, bütün süratimizle bu cehaleti ortadan kaldırmaya mecburuz»
21. 03. 1923, Konya, Lise Öğr. ve Öğrencileri ile Konuşma.
CUMHURİYET
« Yeni Türkiye Anayasasının ilk maddelelerini size tekrar edeceğim: Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir . Yürütme kudreti, yasama yetkisi milletin tek ve gerçek temsilcisi olan mecliste toplanmıştır. Bu iki kelimeyi bir kelimede anlatmak mümkündür: Cumhuriyet»
27.09.1923, Neue Freie Preese Muhabirine Verdiği Demeç.
« Bütün dünya bilsin ki, benim için yandaşlık vardır ; Cumhuriyet yandaşlığı, düşünsel ve toplumsal devrim yandaşlığı. Bu noktada yeni Türkiye topluluğunda, bir bireyi bunun dışında düşünmek istemiyorum. »(1924)
« Demokrasi ilkesinin en çağdaş ve en akılcı uygulamasını sağlayan yönetim şekli Cumhuriyettir.»(1930)
Ç
ÇALIŞMAK
« İlk işimiz milleti çalışkan yapmaktır.»Ocak 1923, Gazetecilere Yaptığı Konuşma.
« Çalışmak vakti gelmiş, artık çalışmak lazım bilhassa gençler çalışmalıdır. »
11. 04. 1923, Vatan Muhabirine Verilen Demeç.
« Çalışmak demek, boşuna yorulmak, terlemek değildir. Zamanın gereklerine göre bilim ve teknik ve her türlü uygar buluşlardan azamî derecede istifade etmek zorunludur. »(1923)
« ... Gece gündüz zaten çalışıyorsunuz ; çalışınız, hakikati bütün cihana tanıtalım »
30. 08. 1925, Daday da Bir Konuşma.
« Kendiniz için değil millet için elbirliğiyle çalışınız . Çalışmaların en yükseği budur.(1935)
D
DEVRİM YASASI
« İnkılâbın kanunu mevcut kanunların üstündedir. Bizi öldürmedikçe, bizim kafalarımızdaki akımı boğmadıkça, başladığımız inkılâp ve yenilik bir an bile durmayacaktır. Bizden sonraki dönemlerde de böyle olacaktır. »(1923)
DİN
« ... Bizim dinimiz hiçbir vakit kadınların erkeklerden geri kalmasını talep etmemiştir. Allah'ın emrettiği şey, Müslüman erkeğin ve Müslüman kadının beraber olarak bilim ve bilgi kazanmasıdır »
31. 01. 1923, İzmir de Halk ile Konuşma.
« İnsanlara feyz ruhu vermiş olan dinimiz son dindir. Eksiksiz dindir. Çünkü dinimiz akla mantığa, hakikate tamamen uyuyor ve uygun düşüyor. »
07. 02. 1923, Balıkesir de Halka Konuşma.
H
(HAKİKAT) GERÇEK
« Meseleleri hâdiselere göre değil, aslında olduğu gibi ele almak lâzımdır. »(1924)
« Hakikati konuşmaktan korkmayınız »(1926)
HÜRRİYET
« Hürriyet olmayan bir memlekette ölüm ve çöküş vardır. Her ilerlemenin ve kurtuluşun anası Hürriyettir. »
1906, Vatan ve Hürriyet Cemiyetinin Selanik Şubesini Kurarken.
I
IRK
« Efendiler, bir memleketin, bir memleket halkının düşmandan zarar görmesi acıdır. Fakat, kendi ırkından büyük tanıdığı ve başlarında taşıdığı insanlardan vefasızlık, felaket görmesi ondan daha acıdır. Bu kalp ve vicdanlar için unutulmaz bir yaradır. »
11.09.1924, Bursalılarla Konuşma.
İ
İLERLEME
« Bir millet ki resim yapmaz, bir millet ki heykel yapmaz, bir millet ki, fennin gerektirdiği şeyleri yapmaz, itiraf etmeli ki o milletin ilerleme yolunda yeri yoktur. »(1923)
İNKILÂP
« Arkadaşlar ; inkılâbımız Türkiye;nin asırlar için saadetini garanti etmiştir. Bize düşen onu idrak ve takdir ederek çalışmaktır. »
11.09.1924, Bursalılarla Konuşma.
İSTİKLÂL
« Ya İstiklâl, ya Ölüm !(1919)
J
JANDARMA OKULLARI
« İç güvenliğin sağlanmasında en mühim ve maddî vasıta olan jandarma teşkilâtı, önemli birlikler ilâvesi ile güçlendirilmiş ve çeşitli jandarma okulları açılmıştır. »
01.03.1922, T.B.M.M., 3.Toplanma Yılını Açarken.
K
KADIN
Bizim toplumumuzun başarı gösterememesinin sebebi, kadınlarımıza karşı
gösterdiğimiz ihmal ve kusurdan doğmaktadır. »(1923)
« Kadınlarımız hatta erkeklerden daha çok aydın, daha çok feyizli ve daha fazla bilgili olmaya mecburdurlar. »(1923)
« Şuna inanmak lâzımdır ki, dünya yüzünde gördüğümüz herşey kadının eseridir. »(1923)
KIYAFET
« Her milletin olduğu gibi bizim de millî bir kıyafetimiz varmış. Fakat inkar edilemez ki, taşıdığımız kıyafet o değildir. Hatta millî kıyafetimizin ne olduğunu bilenler içimizde azdır bile. Medeni bir insan bu tuhaf kıyafete girip dünyayı kendine güldürür mü ? »
30.08.1925, Kastamonu;da İkinci Bir Konuşma.
KÜLTÜR
« Türkiye Cumhuriyetinin temeli kültürdür... Kültür, okumak, anlamak, görebilmek, görebildiğinden anlam çıkarmak, uyanık davranmak düşünmek ve zekâyı eğitmektir. »(1936)
L
LAİKLİK
« Laiklik, yalnız din ve dünya işlerinin ayrılması demek değildir. Bütün yurttaşların vicdan, ibadet ve din hürriyeti de demektir. »(1930)
« Laiklik, asla dinsizlik olmadığı gibi, sahte dindarlık ve büyücülükle mücadele kapısını açtığı için, gerçek dindarlığın gelişmesi imkânını sağlamıştır. »(1930)
M
MESULİYET (SORUMLULUK)
« Mesuliyet yükü her şeyden, ölümden de ağırdır. »1919, Belleten, C. VIII, s. 28.
MİLLET
« Bugün vatanımızla bir millî kudret varsa o cereyan, felâketlerden ders alan milletin kalb ve dimağından doğmuştur. »(1919)
N
NEFER (ASKER)
« Kahraman Türk neferi Anadolu muharebelerinin manasını anlamış, yeni bir mefkûre ile muharebe etmiştir. »(1921)
« En büyük askerlik budur: Çeşitli ihtimalleri çok iyi hesap etmeli, en iyi görüneni süratle tatbik etmeli. »(1924)
« Ben askerliğin her şeyden çok sanatkârlığını severim. »(1912)
O
OKUL (MEKTEP)
« Mektep genç dimağlara, insanlığa hürmeti, millet ve memlekete sevgiyi, şerefi ve bağımsızlığı öğretir.Bağımsızlık tehlikeye düştüğü zaman onu kurtarmak için izlenmesi uygun olan en doğru yolu belletir… Memleket ve milleti kurtarmaya çalışanların aynı zamanda mesleklerinde birer namuskâr ve birer âlim olmaları lâzımdır. Bunu temin eden mekteptir. »27.10.1922, Bursa, Öğretmenlere.
ORDU
(TÜRK ORDUSU)
« Ordumuz, Türk topraklarının ve Türkiye idealini tahakkuk ettirmek için sarf etmekte olduğumuz sistemli çalışmaların yenilmesi imkânsız teminatıdır. »
01.11.1937, TBMM, 5. Dönem 3. Toplanma Yılını Açarken.
« Ordumuz, Türk birliğinin, Türk kudret ve kabiliyetinin, Türk vatanseverliğinin çelikleşmiş bir ifadesidir. »01.11.1937, TBMM, 5. Dönem 3. Toplanma Yılını Açarken.
Ö
ÖĞRENCİ
« Öğrenci her ne yaşta ve sınıfta olursa olsun, onlara geleceğin büyükleri gözüyle bakacak ve öyle davranacaksın. »(1930)
ÖĞRETMEN
« Sizin başarınız, Cumhuriyetin başarısı olacaktır »25.08.1924, Muallimler Birliği Kongresi Üyelerine
p
PEYGAMBER
« Peygamberimiz efendimiz hazretleri, cenabı hak tarafından insanlara dini hakikatleri tebliğe memur ve resul olmuştur »07.02.1923, Balıkesir;de Halka Konuşma.
« O, Allah;ın birinci ve en büyük kuludur. Onun izinde bugün milyonlarca insan yürüyor. Benim, senin adın silinir, fakat sonuca kadar o, ölümsüzdür. »(1926)
Konu: A'dan Z'ye Atamızın sözleri 
